Spiraal (IUD)

Een spiraaltje laten plaatsen

Spiraal (IUD)

Een spiraaltje is een buigzaam, kunststof ankertje (24 tot 36 mm lang) dat in de baarmoeder wordt geplaatst om een zwangerschap te voorkomen. Er zitten twee draadjes aan vast die uit de baarmoedermond hangen. Tijdens het vrijen voel jij of voelt je partner hier normaal gesproken niks van. Deze draadjes zijn nodig om het spiraaltje te verwijderen.

Soorten spiraaltjes

Hoe lang werkt een spiraaltje?

Een hormoonspiraal Kyleena en de Ballerine kunnen vijf jaar lang blijven zitten, hormaanspiraal Mirena 8 jaar en de hormoonvrije T-Safe spiraal zelfs tien jaar. Dat is een groot voordeel voor vrouwen die anticonceptie voor een langere periode willen, maar geen permanente, onomkeerbare methode wensen. Natuurlijk kan het spiraaltje ook voor een kortere periode worden gebruikt, bijvoorbeeld tussen twee zwangerschappen in. De spiraal kan te allen tijde worden verwijderd.

Borstvoeding met een spiraaltje

Het spiraaltje kan vanaf 10 weken na de bevalling geplaatst worden en heeft geen invloed op de hoeveelheid en de kwaliteit van de borstvoeding.

Wanneer geen spiraaltje?

Hoewel het spiraaltje voor bijna iedere vrouw geschikt is, is er een aantal uitzonderingen, ook wel contra-indicaties genoemd, namelijk:

Wanneer er sprake is van een baarmoeder met een afwijkende vorm
Je hebt een SOA (chlamydia)
Je bent zwanger
Er is sprake van onverklaard bloedverlies/buikklachten
Na een recente bevalling (<4 weken)
Een koperhoudende anticonceptiespiraal is ongeschikt voor vrouwen die van nature een heftige menstruatie hebben of een koperallergie hebben
Een hormoonhoudende spiraal kan ongeschikt zijn voor vrouwen die gevoelig zijn voor bepaalde hormonen of met een medische indicatie, zoals trombosegevoeligheid en bij bepaalde vormen van kanker

Check de bijsluiter van T-Safe, Ballerine, Kyleena of Mirena voor de volledige lijst met contra-indicaties. Met vragen of twijfels hierover kun je ook terecht bij de arts of verloskundige. Is het spiraaltje voor jou niet geschikt? Kijk dan voor andere vormen van anticonceptie op www.anticonceptie.nl.

Plaatsen van een spiraaltje

Het inbrengen van het spiraaltje is eenvoudig en gaat vrij snel. De afspraak voor de plaatsing van een spiraaltje duurt ongeveer 30 minuten. Het spiraaltje wordt bij voorkeur tijdens of vlak na de menstruatie ingebracht om er zeker van te zijn dat je niet zwanger bent en omdat het plaatsen iets gemakkelijker gaat. Als er nog geen menstruatie heeft plaatsgevonden na de bevalling wordt de kans op een mogelijke zwangerschap eerst besproken.

Na het plaatsnemen op de onderzoekstafel wordt met een inwendig onderzoek de ligging van de baarmoedermond en baarmoeder gecontroleerd. Vervolgens wordt een speculum (eendenbek) in de vagina ingebracht om de baarmoedermond goed te kunnen zien.
Om te weten of de baarmoeder geschikt is voor het spiraaltje, wordt met een sonde (dun staafje) de lengte van de baarmoeder opgemeten. Daarna wordt het spiraaltje uit de verpakking gehaald en klaargemaakt voor plaatsing. De verloskundige schuift met de inbrenghuls de spiraal in de baarmoeder. Tot slot wordt de huls teruggetrokken en worden de draadjes op de juiste lengte afgeknipt.

Hoewel de plaatsing zelf ongeveer 5 minuten duurt, kan het een onaangenaam of soms pijnlijk gevoel teweeg brengen. Je kunt het beste een uur van te voren twee paracetamol tabletten of één ibuprofen innemen om de pijn te verminderen. Na de plaatsing is het verstandig om even rust te nemen.
Bij iemand die een of meerdere bevallingen achter de rug heeft, zal de plaatsing in de meeste gevallen soepel verlopen omdat de baarmoedermond wat soepeler is en meer open staat.

Voordelen

De betrouwbaarheid van zowel de koperspiraal als de hormoonspiraal is hoog, namelijk >99%.

Je kunt het spiraaltje niet vergeten, zoals de pil wel eens vergeten wordt. Dat maakt deze vorm van anticonceptie onder andere geschikt voor vrouwen met een actieve en onregelmatige levensstijl.

Diarree of overgeven heeft geen invloed op de werking, waardoor je continue optimaal beschermd bent. Dit maakt dat je zorgeloos kunt vrijen en niet constant aan je anticonceptie hoeft te denken. Het geeft geen bescherming tegen soa’s.

Voor vrouwen die liever geen, of minder toegevoegde hormonen in hun lichaam willen, of nog borstvoeding geven, is het spiraaltje ideaal. Het koperspiraaltje bevat geen hormonen en het hormoonhoudend spiraaltje bevat een zeer lage dosis hormonen.

Het spiraaltje is een zeer voordelige vorm van anticonceptie. Na een eenmalige investering ben je jarenlang beschermd.

Nadelen

De nadelen van een spiraaltje zijn voornamelijk van praktische aard.

Een spiraaltje wordt door een arts of verloskundige geplaatst en verwijderd, wat soms als een pijnlijke behandeling kan worden ervaren.

Ook kan met een spiraaltje de menstruatie niet gepland worden.

Wat zijn de kosten van een spiraal & de plaatsing?

Ondanks dat een spiraal een van de meest voordelige anticonceptiemethoden is, kan de plaatsing ervan soms een flinke kostenpost zijn. De kosten voor de spiraal zelf en de daadwerkelijke plaatsing ervan liggen ver uiteen. Een spiraal laten plaatsen bij een verloskundige of huisarts is vaak veel voordeliger dan bij een gynaecoloog in het ziekenhuis. Het is daarom verstandig na te gaan wat jouw opties zijn, wat jouw zorgverzekeraar eventueel wel en niet vergoedt en bovenal wat je eigen wensen zijn.
Hieronder een overzicht van de eventuele kosten:

type spiraal	prijs*	hormonen?	kenmerk
T-Safe**	€ 69,-	Nee	Geregistreerde verblijfsduur: 10 jaar
Ballerina	€ 119,-	Nee	Geregistreerde verblijfsduur: 5 jaar
Mirena	+/- € 160,-	Ja	Geregistreerde verblijfsduur: 8 jaar
Kyleena	+/- € 160,-	Ja	Geregistreerde verblijfsduur: 5 jaar
Multi-Safe short Flexi-T 300	+/- € 57,-	Nee	Geregistreerde verblijfsduur: 10 jaar
Gynefix	+/- € 35,-	Nee	Geregistreerde verblijfsduur: 5 jaar Plaatsing vereist speciale handeling door gynaecoloog

* Exclusief eventuele extra apothekerskosten en/of afleverkosten
** Bij aanschaf via online website geen bijkomende kosten (www.t-safe.nl)

professional	verwijzing nodig van huisarts?	incl. kosten spiraal?	kosten plaatsing
Verloskundige	Nee	Nee	Vergoed door zorgverzekeraar *
Huisarts	Nee	Nee	Vergoed door zorgverzekeraar
Gynaecoloog	Ja	Ja	€ 350 - € 400 **
CASA kliniek	Nee	Ja	€ 350 - € 400 ***
Stimezo kliniek	Nee	Nee	€ 50 - € 60 *
Privé kliniek	Nee	Ja	€ 350 - € 400 **

* Controleer ziektekostenpolis. Kosten worden niet altijd vergoed door verzekeraar.
** Kosten afhankelijk per kliniek. Plaatsing wordt vergoed, bijdrage eigen risico wordt verrekend.
*** Behandeling wordt vergoed, mits doorverwezen door de huisarts